Συναξάριον Αγίων Νεομαρτύρων Επισκόπων Κρήτης

ΙΟΥΝΙΟΥ ΚΓ’ (23)

ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΕΝΔΟΞΩΝ ΝΕΩΝ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΩΝ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΚΡΗΤΗΣ, ΝΕΟΦΥΤΟΥ ΚΝΩΣΣΟΥ, ΙΩΑΚΕΙΜ ΧΕΡΡΟΝΗΣΟΥ, ΙΕΡΟΘΕΟΥ ΛΑΜΠΗΣ, ΖΑΧΑΡΙΟΥ ΣΗΤΕΙΑΣ, ΙΩΑΚΕΙΜ ΠΕΤΡΑΣ, ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΡΕΘΥΜΝΗΣ, ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΚΥΔΩΝΙΑΣ, ΜΕΛΧΙΣΕΔΕΚ ΚΙΣΑΜΟΥ, ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΔΙΟΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝ ΑΥΤΟΙΣ ΕΝ ΚΡΗΤΗ ΜΑΡΤΥΣΗΣΑΝΤΩΝ ΕΝ ΕΤΕΣΙΝ ΑΩΚΑ’ – ΑΩΚΒ (1821 – 1822)

Συναξάριον

Αεί μεν, και εν πάσιν οφείλομεν, αδελφοί, εξυμνείν και θαυμάζειν της περί ημάς φιλανθρώπου προνοίας τα ανεξιχνίαστα κρίματα, ούχ ήττον δε,και εν τη πολυχρονίω ταύτη του ημετέρου, τη των Οθωμανών δηλονότι αιχμαλωσία. Αύτη και γαρ πλείστων τε άλλων κατά ψυχήν αγαθών ημίν τοις τυραννουμένοις παραίτιος γέγονε, και εξαιρέτως, δι’ αυτής και εξ’ αυτής ο ευκλεής ούτος, και Χριστώ πεφιλημένος, και της ουρανίου αποθήκης άξιος καρπός εβλάστησεν, οι νεοφανείς λέγω, Μάρτυρες, οι νυν εις ευφημίαν προκείμενοι, ως ο των Νεομαρτύρων υμνητής και θεράπων Νικόδημος ο Αγιορείτης αποφαίνεται. Τούτοις δε καταλέγονται ουχί μόνον ιδιώται αλλά και κληρικοί παντός βαθμού ιδίαν παράταξιν την των ευκλεών Ιερομαρτύρων αποτελούντες, αρχίχοροι δε τούτων οι την αδιάσπαστον της αποστολικής διαδοχής άλυσον προάγοντες τουτέστιν οι Επίσκοποι.
   Ούτοι, εν καιροίς δυσχειμέροις, διά τε την Εκκλησίαν και το Γένος ημών, τους ορθοδόξους Χριστιανούς εις την πίστην διετήρησαν˙ διό και υπό των αλλοθρήσκων τυράννων στόχοι εγένοντο πολλών επιθέσεων και άχρι θανάτου εταστικών κολάσεων, παντοίων τε κακώσεων και μαρτυρίων έτυχον.
   Ότε δε εν τη μεγαλονήσω ημών, οι ηρωϊκοί Κρήτες, εν ονόματι της Τρισυποστάτου Θεότητος, πλήρεις υψηλού και γενναίου της ελευθερίας φρονήματος τα όπλα έλαβον εν έτει αωκα’ (1821) κατά της οθωμανικής τυραννίας, τότε ο εχθρός μετά βρυχηθμού ως λέων ορυώμενος, εξυπνήσας, ανηλεώς επέπεσε σπαράττων τους Χριστιανούς, εκ των πρώτων δε τους Επισκόπους, τους Ιερείς, τους Μοναχούς, ως πρωταιτίους, τας δε Μονάς εδήουν και ελεηλατούν οικτρώς. Τότε τον αοίδιμον Μελχισεδέκ τον Κισάμου Αρχιερέα μετά πικροτάτας κολάσεις απηγχόνισαν, αφού πρώτον τον περιτριγύρισαν εις τα σοκάκια της πόλεως γυμνόν, τίλλοντες και ανασπώντες τας τρίχας των γενείων του, κτυπώντες τον κατά κεφαλής, τέλος κρεμάσαντες, εξώρυξαν και τους οφθαλμούς του, μεληδόν κατακόψαντες το μακάριον εκείνο σώμα του, καίτοι νεκρόν. Τα ίδια ταύτα κατεπράξαντο και εις τον Διάκονόν του Καλλίνικον τον εκ Βεροίας τον παρά της των Φιλικών Εταιρείας αποσταλέντα εις Κρήτην ως διδάσκαλον.
   Συνέλαβον ωσαύτως και μετέφερον ανυπόδητον εις την φυλακή τον Επίσκοπον Κυδωνίας Καλλίνικον όστις μετά ανυποίστων βασάνων, ας καρτερώς διά την πίστην του Χριστού υπέμεινε, παρέδωκε την ψυχήν του εις τον Κύριον. Εις το Ρέθυμνον συνέλαβαν και εφυλάκισαν τον Επίσκοπον Ρεθύμνης Γεράσιμον εις ένα καταφρονεμένον οσπίτιον τόσον δυσώδες, ύστερον δε κατόπιν πολλών βασάνων απηγχόνισαν.
   Αλλ’ η μεγαλυτέρα σφαγή, η εν Κρήτη κατά τους δυσχειμέρους χρόνους της δουλείας διαπραχθείσα, γνωστή ως ο μεγάλος αρμπεντές, έλαβε χώραν εις το Μεγάλον Κάστρον (νύν δε Ηράκλειον καλούμενον). Τη 23^η Ιουνίου αωκα’ (1821)  εγένετο Σύνοδος εις την της Κρήτης Μητρόπολιν, εν τω ναώ του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Μηνά, παροτρυνθέντων και των Αρχιερέων και Ιερέων και τινων Χριστιανών και ο άγιος Κρήτης ήρχισε να αναγινώσκη εν πουγιουρτού, απεσταλμένον παρά του Βεζίρη. Οι εχθροί καιροφυλακτούντες, ώρμησαν εξαίφνης εις τον ναόν, και, αποκλείσαντες τάς θύρας της αυλής, εισέβησαν εις αυτόν μετ’ αλαλαγμού και εγείραντες τα όπλα αυτών φονεύουσι πρώτον τον ευλογημένον γέροντα άγιον Κρήτης Γεράσιμον, χωρίς να ευλαβηθώσιν οι αλιτήριοι το σεβάσμιο γήρας του. Μετά εκείνον εφόνευσαν και τον άγιον Κνωσού Νεόφυτον, τον Χερρονήσου Ιωακείμ, τον Σητείας Ζαχαρίαν και τον Διοπόλεως Καλλίνικον, δέκα και επτά Ιερείς και πέντε αγιορείτας πατέρας εκ της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου, προσκομίσαντας εις το Μέγα Κάστρον προς προσκύνησιν κατά της επιδημίας της πανώλους τίμια λείψανα και την αγίαν Ζώνην της Υπεραγίας Θεοτόκου. Επίσης εφόνευσαν ως τριακοσίους παρευρεθέντας Χριστιανούς, εν οις έτυχε και ο εν ιατροίς τα πρώτα φέρων Ιωάννης Λευθεραίος, ο και Λογοθέτης της Εκκλησίας Κρήτης. Εκείθεν είτα διασπαρέντες εις την πόλιν εδίωκον τους λοιπούς Χριστιανούς φονεύοντες  ανηλεώς όσους απήντων εις τους δρόμους, όπου υπήντησαν και τον Επίσκοπον Λάμπης Ιερόθεον, και, φονεύσαντες αυτόν μετά του Διακόνου του, ώρμησαν και εις το οσπίτιον του Γεώργιου Παυλάκη, φονεύσαντες αυτόν και άλλους οκτώ του οσπιτίου του. Την επομένην εις το χωρίον Επάνω Φουρνή, ένθα η έδρα της Επισκοπής Πέτρας, ετυφεκίσθη ο αυτής Αρχιερεύς Ιωακείμ έξωθεν του ιερού ναού της Υπεραγίας Θεοτόκου.

   Ταίς αυτών πρεσβείαις, ο Θεός, ελέησον ημάς. Αμήν.  

Πηγή: Κρητικόν Πανάγιον ήτοι ακολουθίαι πάντων των εν Κρήτη, Αγίων , έκδοσις Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας Κρήτης