Λίγες σκέψεις περί ελεημοσύνης

Αρκετές φορές όταν συναντάμε κάποιον ζητιάνο είτε αυτός είναι μεγάλος ή μικρός, Έλληνας ή αλλοδαπός, άνδρας ή γυναικά, ναρκομανής ή αλκοολικός, άστεγος ή άνεργος, αναρωτιόμαστε αν έχει όντως πραγματικά ανάγκη.

Με αφορμή αυτήν την απορία μας αλλά και κυρίως εξαιτίας του διλλήματος που μπαίνει στη συνέχεια, να δώσω – να κάνω ελεημοσύνη ή όχι, δηλαδή το αν έχει ανάγκη ή όχι, καταφεύγουμε σε ανθρώπους της Εκκλησίας και ρωτάμε τι να κάνουμε.

Έχω ακούσει από μερικά άτομα διάφορες λύσεις –συμβουλές στο θέμα της ελεημοσύνης όμως δεν θα ήθελα να τις αξιολογήσω γιατί ενδεχομένως άθελά μου να οδηγηθώ σε κατάκριση…

Η απάντηση βρίσκεται στην Καινή Διαθήκη. Λοιπόν μου αρέσει πολύ το σημείο που ο Ευαγγελιστής Ματθαίος στην επί του όρους ομιλία στο κεφάλαιο ε΄ στίχους 42 γράφει : « τῷ αἰτοῦντί σε δίδου καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανείσασθαι μὴ ἀποστραφῇς». Και ακόμα περισσότερο μου αρέσει η ερμηνεία του στίχου αυτού από τον Παν. Τρεμπέλα «Εις εκείνον που σου ζητεί ελεημοσύνη, δίδε, αλλά πάντοτε με διάκριση που θα την διαπνέη ειλικρινής αγάπη. Και μη περιφρονήσεις εκείνον, που θέλει να δανεισθή χωρίς τόκον από σε.». Εδώ ο Ευαγγελιστής αναφέρει πως ο ίδιος ο Χριστός στην επί του όρους ομιλία διδάσκει πως σε εκείνον που μας ζητάει ελεημοσύνη πρέπει να δίνουμε αλλά πάντοτε με διάκριση που την διαπνέει ειλικρινής αγάπη. Πόσο ωραίο είναι αυτό «διάκριση που την διαπνέει ειλικρινής αγάπη»…

Έτσι με διάκριση, κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να κάνουμε ελεημοσύνη προς όλους τους αιτούντες χωρίς ενδοιασμούς και αν γίνεται να μην περνάμε από πένητα και να μη τον ελεούμε. Είναι σαν να μας λέει ο Χριστός «αύριο μπορείτε αν θέλετε να με συναντήσετε 10 φορές» και την επόμενη εμείς βλέπουμε 10 ζητιάνους και αποφασίζουμε να ελεήσουμε τους 5 η τους 7. Όχι, πρέπει να προσπαθήσουμε να ελεήσουμε και τους 10 με ότι μπορούμε ακόμα και με το υστέρημά μας. Αλήθεια πόσο κοντά στο Χριστό θα νιώσεις μετά που θα θυσιάσεις λίγα από τα υλικά σου αγαθά κάνοντας ελεημοσύνη στους «φτωχούς Χριστούς». Ο Θεός μας δίνει ευκαιρίες καθημερινά να κάνουμε πράξεις ωφέλιμες για την σωτηρία της ψυχής μας, καθώς μας αγαπάει και μας θέλει όλους κοντά του μετά τον επίγειο σαρκικό θάνατό μας. Έτσι λοιπόν μια τέτοια ευκαιρία είναι και η ελεημοσύνη που συχνά ο Θεός επιτρέπει εκεί που βρισκόμαστε ή περπατάμε να βρεθεί ένας ζητιάνος και να ζητεί από εμάς ελεημοσύνη.

Θα πει όμως κάποιος όμως που ζει σε μεγάλες πόλεις : «καλά δε βλέπεις πως υπάρχει ολόκληρο κύκλωμα εκμετάλλευσης ανηλίκων που τα βάζουν να ζητιανεύουν για να κάνουν πλούσια τα αφεντικά τους τα οποία ξυλοκοπάνε τα ταλαίπωρα τα παιδιά όταν αυτά δε τους πάνε αρκετά χρήματα;» ή «Δε ξέρεις πως σε χώρες όπως η Βουλγαρία από παιδική ηλικία σε μεγάλες οικογένειες κόβουν το ένα χέρι ή το ένα πόδι του παιδιού για να είναι σε όλη του τη ζωή ζητιάνος, συμπονώντας τον έτσι οι άνθρωποι ιδίως του εξωτερικού και να μαζεύει χρήματα, και να ωφελούνται πάλι τα αφεντικά τους;»

Ναι δυστυχώς έτσι είναι σε μερικές περιπτώσεις. Αλλά να ξέρετε πως κάθε κανόνας έχει και τις εξαιρέσεις του. Παρόλα αυτά όμως τα θύματα τα ανήλικα δηλαδή παιδιά και οι ανάπηροι που «δουλεύουν» για τους εκμεταλλευτές τους τίθεται το ερώτημα : δεν τους αξίζει και μόνο για το κόπο τους με τις συνεχές παρακλήσεις και ευχές που δίνουν για να μαζέψουν τα λίγα χρήματα που πρέπει να παραδώσουν στα αφεντικά τους ή για να γλυτώσουν το πιθανό ξυλοκόπημα αν δε τους πάνε χρήματα, να τους δώσουμε ένα κέρμα ανάλογα με τις οικονομικές μας δυνατότητές έστω μικρό μια και ξέρουμε πως θα πάει για άλλον που δεν έχει ανάγκη.. ; Δε θα μπορούσαμε να τους πάρουμε από ένα περίπτερο ένα χυμό ή μια σοκολάτα ή οτιδήποτε άλλο που μπορεί να καταναλωθεί πριν έρθει η ώρα να πάνε ή να συναντήσουν τα αφεντικά τους, το οποίο θα τους χαροποιήσει και θα ξεχαστούν από τον καθημερινό πόνο της εκμετάλλευσης. Τι ωραίο πράγμα να βλέπεις ένα χαμόγελο στα πρόσωπα αυτών των παιδιών παίρνοντας αυτό το δωράκι που είναι όλο δικό τους …

Επιπλέον συναντάμε στο δρόμο  ανθρώπους κυρίως αλλοδαπές γυναίκες που οι περισσότερες κρατάνε στην αγκαλιά τους ένα μωρό και παρακαλάνε για λίγα χρήματα για φαγητό για το παιδί τους. Εκεί μπαίνει πάλι ο λογισμός «τα έχει όντως ανάγκη ή πρόκειται για εξαπάτηση;». Εδώ, κατά την γνώμη μου, μπορούμε πάλι να της δώσουμε ένα κέρμα το οποίο αν μας λέει αλήθεια θα συμβάλλει να εξυπηρετηθούν κάποιες από της ανάγκες της αλλά και να της ψωνίσουμε(από το κοντινότερο σουπερ μάρκετ ή κάποιο ψιλικατζίδικο-περίπτερο) και να της πάμε λίγα τρόφιμα για αυτήν και την οικογένειά της.

Επίσης όλοι μας ή τουλάχιστον όσοι ζουν σε μεγαλουπόλεις έχουν βρεθεί σε αμηχανία και ίσως και σε φόβο βλέποντας κάποιον αλκοολικό ή ακόμα περισσότερο ναρκομανή να μας ζητάει χρήματα. Συνήθως αυτοί επειδή αντιλαμβάνονται πως εμείς τους καταλαβαίνουμε σε τι κατάσταση βρίσκονται και για ποιο λόγο ζητάνε τα χρήματα μας λένε συνήθως ότι χρειάζονται χρήματα για να φάνε κάτι, γιατί είναι νηστικοί. Βέβαια αυτό μπορεί να είναι και αλήθεια γιατί μερικές φορές αρκετοί από αυτούς έχουν εκδιωχθεί από τα σπίτια τους και δεν έχουν χρήματα ούτε καν για να φάνε.. Και παρόλα αυτά πολλοί από αυτούς για να βρουν χρήματα και να πάρουν την δόση τους δεν τρώνε αλλά τα χρήματα για τις τροφές τα δίνουν στις δόσεις που τις έχουν τόσο ανάγκη λόγω της εξάρτησης τους. Και εδώ καλό είναι κατά την γνώμη μου να τους δώσεις λίγα τρόφιμα από το πιο κοντινό περίπτερο και μια coca cola (η οποία περιέχει ξανθίνες..). Σε αυτές τις περιπτώσεις αν ξέρεις πώς να επικοινωνήσεις με ανθρώπους που βρίσκονται σε τέτοιες καταστάσεις και αν φυσικά το επίπεδο συνειδήσεώς τους στο επιτρέπει καλό θα είναι να πεις και ένα λόγο παρηγορητικό, συμβουλευτικό και κυρίως ένα λόγο ελπίδας και αγάπης, ένα λόγο Θεού. Αλλιώς μπορούμε να πούμε  μονό ένα Κύριε ελέησε τον δούλο σου αυτό , μια μικρή προσευχή για την ψυχή αυτή και να είμαστε σίγουροι πως ο Θεός δεν θα τον αφήσει αβοήθητο…

Τέλος, κατά την γνώμη μου, το πιο σημαντικό είναι να πεις ένα λόγο στον οποιοδήποτε λογής αιτούντα, να ανταλλάξετε λίγες κουβέντες έτσι ώστε να αισθανθεί πως κάποιος ενδιαφέρθηκε, έστω και λίγο, και για εκείνον. Ας μην είναι απαραίτητα λόγος πνευματικός ή θεολογικός ας είναι λόγος απλός, γεμάτος όμως από αληθινή αγάπη. Μέσα όμως σε αυτό το λόγο της αγάπης και της πραγματικής θυσίας βρίσκεται ο ίδιος ο Θεός.. Αυτή τη μεγάλη ανάγκη έχουν, ή καλύτερα έχουμε, όλοι οι άνθρωποι. Σήμερα τους ανθρώπους δε τους πονάνε τόσο τα οικονομικά προβλήματα ή τα προβλήματα υγείας, που αντιμετωπίζουν καθημερινά, όσο το γεγονός πως στις δύσκολες αυτές περιόδους που διέρχεται η ζωή τους αυτοί βρίσκονται μόνοι απομονωμένοι από την κοινωνία χωρίς να έχουν κάποιον πλάι τους που θα ενδιαφερθεί για αυτούς, κάποιον που θα μοιραστεί τα προβλήματά τους και θα απαλύνει τον πόνο τους.

Εύχομαι ο Λόγος του Χριστού μας στην επί του όρους ομιλία να ηχεί πάντοτε στις καρδιές μας και όταν μας ζητείται να κάνουμε ελεημοσύνη σε κάποιον να δίνουμε με αληθινή αγάπη και κατάλληλη εν Χριστώ διάκριση.

Ανδριανάκης Νικόλαος, 30.07.2011