Λίγες σκέψεις πάνω στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής της Τυρινής

Στην Εκκλησία ακούγεται τη τελευταία Κυριακή πριν την αρχή της Μ. Σαρακοστής, τη Κυριακή της Τυρινής το αποστολικό ανάγνωσμα από την προς Ρωμαίους επιστολή ιγ΄11-ιδ΄4 το οποίο λέγει :

«Ἀδελφοί, νῦν γὰρ ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία ἢ ὅτε ἐπιστεύσαμεν. ἡ νὺξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν. ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν, μὴ κώμοις καὶ μέθαις, μὴ κοίτας καὶ ἀσελγείαις, μὴ ἔριδι καὶ ζήλῳ, ἀλλ᾿ ἐνδύσασθε τὸν Κύριον  Ἰησοῦν Χριστόν, καὶ τῆς σαρκὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς ἐπιθυμίας. ΤΟΝ δὲ ἀσθενοῦντα τῇ πίστει προσλαμβάνεσθε, μὴ εἰς διακρίσεις διαλογισμῶν. ὃς μὲν πιστεύει φαγεῖν πάντα, ὁ δὲ ἀσθενῶν λάχανα ἐσθίει. ὁ ἐσθίων τὸν μὴ ἐσθίοντα μὴ ἐξουθενείτω, καὶ ὁ μὴ ἐσθίων τὸν ἐσθίοντα μὴ κρινέτω· ὁ Θεὸς γὰρ αὐτὸν προσελάβετο. σὺ τίς εἶ ὁ κρίνων ἀλλότριον οἰκέτην; τῷ ἰδίῳ Κυρίῳ στήκει ἢ πίπτει· σταθήσεται δέ· δυνατὸς γάρ ἐστιν ὁ Θεὸς στῆσαι αὐτόν.»

Ο Απόστολος Παύλος μας υπενθυμίζει ότι η Δευτέρα παρουσία, η οποία σημαίνει την πλήρη απολύτρωση των πιστών, είναι πιο κοντά σε εμάς από ποτέ. Μας προτρέπει να σηκωθούμε από τον ύπνο της αμελείας, που μας κάνει δυσκολοκίνητους στο αγαθό. Ζούμε σε μέρες τέτοιες που επείγει η άσκηση της αρετής. Συνεχίζει παρομοιάζοντας τον παρόντα βίο με σκοτεινή νύχτα η οποία προχωρεί ώσπου έρχεται η ημέρα, η οποία είναι η μέλλουσα ζωή. Μας λέει πως ακόμα και αν δεν έρθει σε χρονικά κοντινό διάστημα ο Χριστός με την δευτέρα του ενδόξον παρουσίαν Του, έρχεται όμως για τον καθένα μας δια της ημέρας του θανάτου του. Με την βεβαιότητα ότι κάποια στιγμή, που μπορεί να είναι πολύ κοντά αυτή η ημέρα μας προτρέπει να εκδυθούμε τις αμαρτίες μας και να ενδυθούμε με τα φωτεινά έργα της αρετής. Αυτό αδερφοί μου μπορούμε να το επιτύχουμε όλοι αρκεί να καταβάλουμε λίγη προσπάθεια και με πίστη και εμπιστοσύνη στο Θεό να οδηγηθούμε στον καθαρισμό της ψυχής μας από τις ακαθαρσίες των παθών και των αμαρτιών μας – με την ιερά εξομολόγηση και τη συμμετοχή μας στην Θεία Ευχαριστία – και θα καταφέρουμε να πλησιάσουμε τον Θεό και Πατέρα μας. Για το λόγο αυτό την περίοδο της Μ. Σαρακοστής καλό θα είναι να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία που μας δίνει η Εκκλησία μας και να αγωνιστούμε ο καθένας μας με τον τρόπο που μπορεί και στο μέτρο που μπορεί. Ο Θεός μας δε θέλει μεγάλες θυσίες και πολλές προσφορές, οι οποίες μερικές φορές γίνονται για τα μάτια του κόσμου, αλλά θέλει ότι γίνεται, είτε αυτό είναι μια μικρή προσφορά είτε μια μεγάλη αγαθοεργία είτε οτιδήποτε καλό, να γίνεται εγκάρδια και με ταπείνωση. Σε κάθε περίπτωση όμως ο κάθε χριστιανός θα πρέπει να έχει τον πνευματικό του – εξομολόγο του – οποίος θα τον εξομολογεί, θα τον συμβουλεύει και θα τον καθοδηγεί στον προσωπικό του πνευματικό αγώνα.

Η Εκκλησία μας επίσης αυτή την Κυριακή έχει ορίσει να διαβάζετε στην Θεία Λειτουργία το παρακάτω ευαγγελικό ανάγνωσμα από τον Ευαγγελιστή Ματθαίο(Ματθ. Στ΄14-21) :

«Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν.

Ὃταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ σκυθρωποί· ἀφανίζουσι γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν. σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι, ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων, ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷ, καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ.

Μὴ θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται διαρύσσουσι καὶ κλέπτουσι· θησαυρίζετε δὲ ὑμῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ, ὅπου οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσιν· ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία ὑμῶν.»

Ο Ευαγγελιστής σε αυτό το ανάγνωσμα θέλει να επισημάνει τρία θέματα. Α)Το θέμα της αλληλοσυγχωρήσεως και Β) το θέμα της νηστείας και Γ) τη πνευματική πρόοδο. Και τα δυο αυτά θέματα είναι εξίσου σημαντικά για τον πνευματικό μας αγώνα την περίοδο της Μ. Σαρακοστής.

Όσον αφορά το θέμα της συγχωρήσεως θα πρέπει πρώτα να ξέρουμε τι σημαίνει ακριβώς αυτή η λέξη. Ετυμολογικά η λέξη σημαίνει ότι βρίσκομαι στον ίδιο χώρο(συν + χωρώ). Αυτό σημαίνει πως η Εκκλησία θεωρεί πρώτιστη ανάγκη να μπορούν όλοι οι άνθρωποι και ειδικότερα τα μέλη της Εκκλησίας να συνυπάρχουν, να χωρούν μέσα στους κόλπους της ενωμένοι με τους αδελφούς τους. Αν δεν υπάρχει το στοιχείο της συγνώμης, τότε οι άνθρωποι συνυπάρχουν μόνο σωματικά και όχι πνευματικά. Μεγάλη και επιβεβλημένη είναι η ανάγκη να συγχωρούμε αλλά και να ζητούμε συγχώρεση από τους άλλους για όσα σφάλματα έχουμε κάνει, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα. Για να βιώσουμε το πραγματικό νόημα του Πάθους και της Αναστάσεως του Κυρίου πρέπει να μπορούμε να το ζήσουμε μαζί με τους άλλους, και όχι μόνοι μας. Δεν είναι δηλαδή ατομική υπόθεση, αλλά αφορά όλα τα μέλη της Εκκλησίας. Άλλωστε κανείς δε σώζεται μόνος του, αλλά η σωτηρία μας εξαρτάται και από τους εν Χριστώ αδελφούς μας.

Ο Ευαγγελιστής μας θυμίζει την Κυριακή προσευχή, το «Πάτερ ημών…» όπου παρακαλάμε τον Θεό Πατέρα μας να μας συγχωρήσει τις αμαρτίες μας όπως και εμείς πρέπει να συγχωρούμε τις αμαρτίες των αδερφών μας- συνανθρώπων μας. Όμως ο Ευαγγελιστής προχωρεί πιο πολύ και μας λέει πως εάν εσείς δε συγχωρήτε τα αμαρτήματα των αδερφών σας ούτε και ο Θεός θα συγχωρήσει τα δικά σας. Καλό θα είναι λοιπόν , όλοι μας πριν αρχίσει η Μ. Σαρακοστή να συγχωρήσουμε τους συνανθρώπους μας όσους μας αδίκησαν αλλά και να ζητήσουμε συγχώρεση από αυτούς που εμείς ενδεχομένως να αδικήσαμε και στενοχωρήσαμε. Ακόμα πρέπει να γνωρίζουμε πως όταν συγχωρούμε αυτούς που μας έχουν αδικήσει μοιάζουμε με τον Χριστό που συγχώρεσε τους σταυρωτές του.

Όσον αφορά τη νηστεία όλοι γνωρίζουμε πως κατά τη Σαρακοστή η Εκκλησία μας έχει καθιερώσει την αποφυγή τροφών όπως είναι το κρέας, τα τυροκομικά και το ψάρι. Αυτό το κάνει γιατί με τη νηστεία ο άνθρωπος μπορεί πιο εύκολα να τιθασεύσει τα πάθη του και να στραφεί προς τον Θεό για να ζητήσει το έλεός Του. Νηστεία όμως δε σημαίνει να αποφεύγω να τρώω τις παραπάνω τροφές και να καταναλώνω με λαιμαργία μεγάλες ποσότητες νηστήσιμων τροφών. Η νηστεία θα πρέπει να είναι, εκτός από ποιοτική, και ποσοτική. Νηστεία όμως δε σημαίνει μόνο αποχή από κάποια είδη τροφών. Νηστεία είναι και το να περιορίσουμε και άλλες  απολαύσεις(των υπόλοιπων αισθήσεων) όπως είναι παραδείγματος χάριν η τηλεόραση, τα παιχνίδια στον υπολογιστή αλλά και η περιττή του χρήση και άλλα παρόμοια. Νηστεία είναι επίσης η προσπάθεια να τιθασεύσουμε την γλώσσα μας, δηλαδή να μην φλυαρούμε και να λέμε άσκοπα λόγια τα οποία αρκετές φορές μας οδηγούν σε κατάκριση των αδερφών μας.

Ο Ευαγγελιστής αναφερόμενος στην νηστεία μας υποδεικνύει τον δρόμο για να ωφελούμαστε πνευματικά. Μας προτρέπει να μη γινόμαστε υποκριτές, σκυθρωποί και περίλυποι. Να μην έχουμε την έκφραση του καταβεβλημένου από τη νηστεία και την πνευματική άσκηση για να φανούμε στους γύρω ανθρώπους ότι νηστεύουμε, περιμένοντας τον έπαινο τους και έτσι χάνοντας οποιοδήποτε πνευματικό όφελος. Μας τονίζει πως θα πρέπει να νίπτουμε το πρόσωπό μας ώστε να φαινόμαστε χαρούμενοι(και να μην φαίνεται στους άλλους ανθρώπους ότι νηστεύουμε)ώστε η νηστεία να γίνεται φανερή μόνο στον Πατέρα μας τον εν τοις ουρανοίς– κρυφά- ο οποίος θα μας ανταποδώσει την αμοιβή στα φανερά. Επίσης ο Ευαγγελιστής τονίζει πόσο σημαντικό είναι να αγωνιζόμαστε για την πνευματική μας πρόοδο, για τον πνευματικό μας αγώνα που αυτός θα μας οδηγήσει στη σωτηρία της ψυχής μας. Γράφει πως δεν πρέπει να δεσμευόμαστε με τα υλικά και γήινα πράγματα, να μην προσκολλούμαστε σε αυτά και να μην μεριμνούμε για τα πνευματικά μας καθήκοντα. Να μην βάζουμε προτεραιότητες άλλες εκτός από τη σωτηρία της ψυχής μας. Όλα γράφει είναι φθαρτά και δεν αξίζει να αγωνιζόμαστε για να θησαυρίζουμε από αυτά. Αλλά να προσπαθούμε να θησαυρίζουμε από αρετές και πνευματικά χαρίσματα, που αυτά είναι άφθαρτα και είναι εκείνα που μας οδηγούν προς την σωτηρία της ψυχής μας. Είναι  αυτός ο σωστός θησαυρός που εκεί πρέπει να είναι ο νους μας και όχι στα χρήματα και στις απολαύσεις που μας απομακρύνουν από το δρόμο του Θεού.

Ας παρακαλέσουμε τον Θεό να διανύσουμε μια ωφέλιμη πνευματική Σαρακοστή. Ας αλληλοσυγχωρεθούμε με τους αδερφούς μας και ας προσπαθήσουμε να νηστέψουμε όσο μπορούμε από τις καθημερινές μας απολαύσεις. Τέλος ας έχουμε στο νου μας διαρκώς, σε αυτή την πνευματική περίοδο, την ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου : «Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργίας, φιλαργυρίας και αργολογίας μη μοι δως. Πνεύμα δε σωφροσύνης , ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης, χάρισαί μοι τω σω δούλω. Ναι, Κύριε Βασιλεύ, δώρεισαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου. Ότι ευλογητός ει, εις τους αιώνας των αιώνων . Αμήν.»

Ανδριανάκης Νικόλαος